CLIPART – Sztuka planowania klimatu

W Emilia-Romania, wysoko rozwiniętym regionie Włoch położonym na południowym brzegu rzeki Pad, klimat zmienia się szybko. Można to zaobserwować na przykład po wzroście temperatury powietrza o ponad jeden stopień Celsjusza w ciągu ostatnich dwudziestu lat, w porównaniu do poprzednich trzydziestu lat. Sygnały zmian są także widoczne pod względem długości pór roku i natężenia opadów. Zarazem region Emilia-Romania emituje całkiem sporo gazów cieplarnianych, o 25-30% ponad średni poziom emisji w kraju i w Europie w przeliczeniu na osobę. Te niepodważalne fakty są wynikiem prac wykonanych przez Arpa, regionalną agencję ds. ochrony środowiska.

W konsekwecji zarazem łagodzenie skutków i adaptacja do zmian klimatycznych są bardzo ważnymi kwestiami. Władze regionalne i niektóre samorządy lokalne dążą do uwzględnienia tych tematów w swojej polityce publicznej, ale są to działania raczej rozproszone i czasami wręcz sprzeczne.

Weźmy przykład adaptacji: z jednej strony radzimy sobie całkiem dobrze z problemami takimi jak fale gorąca, od czasu wielkiej fali w lecie 2003 r., która miała dramatyczne skutki i pobudziła władze regionalne i samorządowe do wypracowania i wdrożenia efektywnego planu przeciwdziałania. Jednocześnie nie jest dostępny obszerny plan adaptacji i/lub raport rządowy, opisujący w ujęciu ogólnym i szczegółowym zagrożenia, oddziaływania i środki z lokalnego oraz regionalnego punktu widzenia.

Weźmy przykład łagodzenia skutków: nowy plan regionalny zawiera plan osiągnięć celów Europy 2020 w sektorze wytwarzania energii, ale nadal nie są dostępne, ani nawet nie są przygotowywane ogólne plany wdrożenia redukcji emisji we wszyskich sektorach, uwzględniające na przykład transport, rolnictwo i mieszkalnictwo. Po sporządzonym w 2007 r. wykazie gazów cieplarnianych przeprowadzane jest uaktualnienie dotyczące roku 2010, a w regionie prowincji oraz miast sporządzanych jest nawet kilka wykazów. Łagodzenie skutków to jednak nie tylko kwestia wykazów, które są zasadniczymi narzędziami, ale nie wystarczają do uzyskania redukcji emisji GHG niezbędnej do poradzenia sobie ze zmianą klimatyczną.

W tym kontekście pomysł, który stoi u podstaw podprojektu CLIPART (Planowanie klimatyczne i przegląd narzędzi władz regionalnych i samorządowych) powstał w dość naturalny sposób. Biorąc za przykład zarządzanie finansami, w przypadku którego budżety są wpierw ustalane, po czym wydatki są przez cały czas porównywane z budżetem, mamy wizję ogólnej metodologii związanej z łagodzeniem skutków, którą powinny wprowadzić rządy regionalne i lokalne, a która obejmuje fazę ustalania budżetu i fazę jego rewizji. Ustalanie budżetu musi nie tylko uwzględniać ogólne cele redukcji emisji GHG, ale także ustalać cele dla wszystkich sektorów, które są omawiane i negocjowane przy wykorzystaniu procedur podobnych do tych, które stosuje się w finansowej procedurze ustalania budżetu.

Faza rewizji jest bardziej zbliżona do tego, co zazwyczaj ma miejsce w zarządzaniu jakością, tj. porównywane jest to, co aktualnie jest realizowane, z celami zakładanymi przez budżet, a w przypadku niezadowalających wyników proponowane są środki korygujące. Nawet w przypadku bardzo efektywnych działań łagodzących skutki, klimat w nadchodzących dziesięcioleciach będzie się nadal zmieniał ze względu na efekty inercyjne emisji mających miejsce w przeszłości. Istnieje więc potrzeba zapobiegania szkodom i stratom powodowanym nowymi zjawiskami klimatycznymi, a być może także wykorzystania nowych możliwości. Planowanie adaptacji rozpoczyna się od dostępności prognoz klimatycznych uzyskiwanych w oparciu o modele matematyczne wykorzystywane przez klimatologów, którzy opracowali także metody zmniejszania skali, aby scharakteryzować przewidywane zmiany lokalne. Następnie należy przeprowadzić badania oddziaływania dla wszystkich sektorów oraz opracować zalecenia i nowe polityki. Procedurę należy wdrożyć na poziomie europejskim, krajowym, a przynajmniej regionalnym, choć pojawiają się także plany adaptacji dla miast.

Podprojekt CLIPART obejmuje wszystkie powyższe działania, określając w szczegółach aktualną sytuację przy pomocy praktycznych przykładów ze sprawozdania z przeglądu planowanego na ten rok. W przyszłym roku koncentrować się będzie na przygotowaniu podręcznika zawierającego wybrane procedury i narzędzia w raporcie końcowym. Wysoce kompetentne partnerstwo zapewnia dostępność sporej ilości doświadczenia i wiedzy specjalistycznej, w związku z czym spodziewamy się pomyślnych i pożytecznych wyników projektu, które będzie można rozpowszechnić w całej Europie.

Więcej informacji: www.enercitee.eu/CLIPART